Page 17 - 100 truyện nghề báo
P. 17
BẢO TÀNG BÁO CHÍ VIỆT NAM
MÀI ĐÁ
VÀ VIẾT CHỮ NGƯỢC
17
ĐỂ IN BÁO Bàn đá in báo Việt Nam độc lập và tài liệu lãnh tụ
Nguyễn Ái Quốc dùng trong thời gian ở Pác Bó,
Hà Quảng, Cao Bằng những năm 1941 - 1942
iết chữ xuôi cho đẹp đã không dễ, viết hình vẽ hằn lại trên đá. Công đoạn tiếp theo là:
chữ ngược mà đẹp và đều tăm tắp lại “Chờ đá khô, dùng nước lã xoa vào mặt đá cho
Vcàng khó hơn. Thế mà nhiều nhà báo ướt. Một người cầm trục lăn (rulô làm bằng gỗ,
cách mạng đầu thế kỷ XX của chúng ta lại rất bọc dạ, ngoài lớp dạ lại bọc một lớp săm xe đạp)
thành thạo viết ngược, mà lại viết ngược trên đá. nhấn vào mực in đã đổ sẵn trên miếng sắt mỏng,
Vì chỉ có viết ngược trên đá thì mới thực hiện lăn trục trên mặt đá. Mực không dính vào chỗ đá
được cách in báo bằng kỹ thuật in litô thay vì đưa có nước ướt, mà thấm xuống chỗ hằn của nét chữ
vào máy in hàng loạt như hiện nay. và nét vẽ. Một người khác đặt tờ giấy chưa có chữ
Tại núi Trầm, cách Hà Nội hơn 20km có sẵn và hình vẽ lên mặt tấm đá đã lăn mực, dùng một
đá, các báo cử người lên đây chọn những phiến đá trục lăn khác khô và sạch lăn lên mặt tờ giấy. Bóc
trắng không có vân được xẻ thành từng tấm làm tờ giấy ra là thành một tờ báo. In xong tờ này, lại
mặt bàn, dày hơn 1cm, dài 60cm, ngang 45cm, có khi đặt tờ khác lên mặt đá và lại làm như thế. Mỗi
nhỏ hơn rồi dùng đá nhám và đá mài dao mài thật ngày in được khoảng 300 tờ. Nếu báo in hai hay
nhẵn, phẳng, mịn. Vừa mài vừa vẩy nước cho trơn, bốn trang hoặc nhiều trang hơn, thì phải dùng
cuối cùng rửa sạch và phơi khô. Rồi dùng ngòi bút nhiều tấm đá, nhiều người làm, cũng theo cách
sắt nhúng mực charbonniere viết chữ ngược và thức như trên”.
hình vẽ ngược lên. Phải lót giấy không để mồ hôi Mỗi lần in xong, tấm đá lại được rửa sạch
tay hay vết tay dính vào và dùng nước chanh pha bằng nước chanh và mài lại để tái sử dụng.
loãng rửa mặt đá cho sạch, chỉ còn chữ viết và
Quét QR LÀM BÁO THUỞ HÀN VI
để nghe Audio 39
