Đồng chí Lê Thanh Nghị (tên thật là Nguyễn Khắc Xứng) sinh ngày 6/3/1911, trong một gia đình nhà nho giàu truyền thống yêu nước tại làng Thượng Cốc, huyện Tứ Lộc (nay là thôn Bình Đê, xã Gia Khánh, huyện Gia Lộc), tỉnh Hải Dương. Sinh ra khi đất nước bị thực dân, đế quốc thống trị, chứng kiến nỗi thống khổ của người dân mất nước, đồng chí Lê Thanh Nghị sớm có ý thức tự lập, vượt qua mọi khó khăn và đến với cách mạng. Năm 1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, đồng chí trở thành đảng viên lớp đầu tiên của Đảng. Đồng chí không ngừng rèn luyện, học tập, phấn đấu và trưởng thành qua các phong trào cách mạng. Nhiều lần bị đế quốc, thực dân bắt giữ, giam cầm, tra tấn, đồng chí Lê Thanh Nghị vẫn luôn kiên định với lý tưởng cách mạng, tỏ rõ ý chí, niềm tin và phẩm chất kiên trung của người cộng sản, biến nhà tù đế quốc thành trường học cách mạng, chờ thời cơ trở về tiếp tục đấu tranh. Đồng chí là nhà cách mạng tiền bối tiêu biểu của Đảng, có nhiều đóng góp to lớn đối với phong trào cách mạng Việt Nam từ khi Đảng ra đời, lãnh đạo cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, tiến hành kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ, cho đến thời kỳ tiến hành xây dựng, phát triển đất nước. Trong kháng chiến chống thực dân Pháp, bám sát đường lối, chủ trương của Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng chí lãnh đạo, chỉ đạo quân và dân Liên khu 3 thực hiện tốt nhiệm vụ vừa kháng chiến, vừa kiến quốc, phối hợp với chiến trường cả nước, góp phần vào thắng lợi chung của cuộc kháng chiến. Sau ngày miền Bắc được giải phóng, đồng chí Lê Thanh Nghị được giao nhiều trọng trách, tham gia thực hiện đồng thời hai nhiệm vụ: xây dựng, phát triển kinh tế ở miền Bắc và giải phóng miền Nam. Đồng chí được cử làm Bộ trưởng Bộ Công nghiệp (1955 - 1960), Phó Thủ tướng Chính phủ (1960 - 1980), Chủ tịch Hội đồng chi viện tiền phương (1967 - 1975), được giao đảm nhiệm và phụ trách nhiều lĩnh vực quan trọng như: kinh tế - công nghiệp - kiến thiết cơ bản (1963); thi đua khen thưởng; đàm phán viện trợ kinh tế; chi viện cho các chiến trường (miền Nam, Lào và Campuchia), góp phần đảm bảo nguồn lực quân sự và tài chính cho hoạt động của các chiến trường. Khi được Chủ tịch Hồ Chí Minh và Trung ương Đảng tin tưởng giao phụ trách công tác vận động các nước xã hội chủ nghĩa ủng hộ, giúp đỡ cho cuộc kháng chiến của nhân dân ta chống đế quốc Mỹ, đồng chí Lê Thanh Nghị đã thể hiện bản lĩnh của một nhà ngoại giao kiên định, bình tĩnh, linh hoạt. Nhờ đó, chúng ta đã tranh thủ các nước bạn ủng hộ, giúp đỡ cả về vật chất và tinh thần; bảo đảm nguồn lực để tiến hành và góp phần đưa cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước trường kỳ của nhân dân ta đi đến thắng lợi hoàn toàn. Đất nước thống nhất, đồng chí tiếp tục giữ cương vị Phó Thủ tướng, phụ trách kinh tế (đến năm 1980). Trong hoàn cảnh đất nước bị bao vây cấm vận, nhận thấy cơ chế quản lý hành chính tập trung, quan liêu bao cấp không còn phù hợp với thực tế phát triển, đồng chí đã trăn trở tìm tòi, đưa ra quan điểm đổi mới trong cơ chế quản lý kinh tế, kết hợp kế hoạch với kinh tế thị trường để thúc đẩy sản xuất phát triển. Trên cương vị phụ trách công tác thi đua khen thưởng Trung ương, đồng chí luôn sâu sát, nắm bắt tình hình thực tiễn, chỉ đạo thực hiện nhiều hình thức thi đua mới, thiết thực, gắn thi đua với khen thưởng cả về vật chất và tinh thần nhằm khơi dậy, cổ vũ mạnh mẽ tinh thần yêu nước của các tầng lớp nhân dân cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đầu năm 1980, đồng chí Lê Thanh Nghị được cử làm Thường trực Ban Bí thư. Trên cương vị công tác mới, đồng chí chú trọng nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn, dành thời gian xuống cơ sở xem xét tình hình sản xuất. Đồng chí đã ủng hộ quan điểm đổi mới cơ chế quản lý trong nông nghiệp, thay mặt Ban Bí thư ký ban hành Chỉ thị số 100-CT/TW ngày 13/1/1981 về “Cải tiến công tác khoán, mở rộng khoán sản phẩm đến nhóm lao động và người lao động trong hợp tác xã nông nghiệp” (thường gọi là Chỉ thị 100), đặt tiền đề cho phát triển kinh tế thị trường trong tổ chức sản xuất và phân phối của hợp tác xã nông nghiệp. Được cử làm Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội đồng Nhà nước (1982 - 1987), đồng chí đã đóng góp trong việc thể chế hóa quan điểm, đường lối của Đảng thành những chính sách, quyết định của Nhà nước, giúp Chủ tịch Hội đồng Nhà nước tổ chức chỉ đạo xây dựng một số luật và pháp lệnh về quản lý kinh tế, xã hội, hoàn thiện hệ thống pháp luật giải quyết những vấn đề mới do thực tiễn đặt ra. Mùa xuân 1986, đồng chí được giao và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ Trưởng đoàn đàm phán kinh tế của Đảng và Chính phủ, đi vận động sự hỗ trợ, ủng hộ của quốc tế, làm cơ sở cho triển khai đường lối đổi mới do Đại hội VI của Đảng đề ra. Ở cương vị nào, dù trong hoàn cảnh khó khăn, gian khổ, đồng chí cũng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, đặt lợi ích của Đảng và dân tộc lên trên hết, trước hết. Đồng chí là một chiến sĩ cộng sản tiêu biểu, nhà lãnh đạo tài năng, luôn hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Đồng chí Lê Thanh Nghị đã nêu tấm gương sáng về đạo đức cao đẹp của người cách mạng: Trung với nước, hiếu với dân; cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; yêu thương con người; có tinh thần quốc tế trong sáng. Đồng chí Lê Thanh Nghị là một học trò gương mẫu của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Với nhiều công lao và thành tích to lớn đối với sự nghiệp cách mạng, đồng chí đã được tặng thưởng Huân chương Sao Vàng, Huy hiệu 55 năm tuổi Đảng và nhiều huân, huy chương cao quý khác của Đảng và Nhà nước. Nhằm ghi nhận những công lao, đóng góp của đồng chí Lê Thanh Nghị với cách mạng Việt Nam, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật tái bản có sửa chữa, bổ sung cuốn sách Đồng chí Lê Thanh Nghị - Nhà chính trị, kinh tế, quân sự, ngoại giao thời đại Hồ Chí Minh. Cuốn sách phản ánh toàn diện cuộc đời hoạt động cách mạng sôi nổi của đồng chí Lê Thanh Nghị, đã làm sâu sắc thêm, khẳng định công lao to lớn của đồng chí đối với Đảng, Nhà nước và nhân dân ta. Đặc biệt, qua những trang hồi ký của đồng chí đã cho thấy định hướng con đường cách mạng, ý chí, niềm tin và phẩm chất của một người cộng sản kiên cường, nhà lãnh đạo xuất sắc của cách mạng Việt Nam. Xin trân trọng giới thiệu cuốn sách với bạn đọc. 

Tháng 9 năm 2022
NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT