Đại tướng, Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp là trường hợp hiếm có của Việt Nam và thế giới, một vị tướng không qua một trường lớp quân sự nào, nhưng đã chỉ huy quân đội xây dựng từ số không, ngày càng lớn mạnh, làm nòng cốt cho toàn dân Việt Nam đánh bại nhiều viên tướng nổi tiếng của các quân đội thực dân xâm lược, từng tốt nghiệp những học viện quân sự lừng danh, giành được những thắng lợi vĩ đại làm thay đổi dòng chảy lịch sử dân tộc và nhân loại. Nhân dân Việt Nam và thế giới còn biết đến, quý trọng ông là một vị tướng tài - đức, văn - võ song toàn, một trong những danh nhân ngời sáng của nền văn hóa Việt Nam. Đại tướng Võ Nguyên Giáp, sinh ngày 25/8/1911, tại làng An Xá, xã Lộc Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình, trong gia đình nhà Nho có truyền thống yêu nước. Cả ông nội và ông ngoại của Đại tướng đều tham gia phong trào Cần Vương kháng Pháp. Cha ông - cụ Võ Quang Nghiêm, một hương sư nghèo làm thêm nghề thuốc, tính cách cương trực, bất khuất, kiên cường, bị thực dân Pháp giam cầm, hy sinh trong nhà lao ở Huế. Dòng họ Võ qua nhiều triều đại đều có các danh tướng như một truyền thống cầm quân, trong số đó đặc biệt có Đô đốc Võ Văn Dũng - danh tướng của nhà Tây Sơn. Khi còn nhỏ, Võ Nguyên Giáp học ở trường làng, trường huyện rồi ra Đồng Hới học hết bậc tiểu học. Mùa hè năm 1925, ông vào Huế học tại Trường Quốc học, sau này ra Hà Nội học hết trung học, tốt nghiệp đại học ngành Luật. Ông đã dấn thân vào con đường cách mạng từ khi tuổi đời còn rất trẻ dưới sự dìu dắt của các bậc đàn anh và những người thầy ở Trường Quốc học Huế, tham gia các tổ chức yêu nước và cách mạng: Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, Tân Việt Cách mạng Đảng, Đông Dương Cộng sản Liên đoàn, trở thành Ủy viên Trung ương dự bị, phụ trách tuyên huấn và giao thông liên lạc của Tổng bộ Tân Việt Cách mạng Đảng. Võ Nguyên Giáp đã góp phần to lớn thúc đẩy tổ chức Tân Việt thành Đông Dương Cộng sản Liên đoàn - là một trong ba tổ chức tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam. Ông đã bị thực dân Pháp kết án 2 năm tù vì tham gia ủng hộ phong trào Xôviết Nghệ - Tĩnh. Thời gian học tập ở Huế, Võ Nguyên Giáp đã tích cực hoạt động báo chí, là biên tập viên báo Tiếng dân của cụ Huỳnh Thúc Kháng. Vào nửa cuối những năm 1930,ông là giáo viên môn Lịch sử ở Trường tư thục Thăng Long; tích cực hoạt động báo chí bên cạnh đồng chí Trường Chinh - người được Xứ ủy Bắc Kỳ giao trọng trách Trưởng ban của Ủy ban vận động cách mạng nửa hợp pháp, chỉ đạo các hoạt động công khai thời kỳ Mặt trận Dân chủ Đông Dương ở Hà Nội trong những năm 1936- 1939, cùng Trường Chinh viết và xuất bản cuốn sách Vấn đề dân cày, một tác phẩm nổi tiếng về nông thôn, nông dân Việt Nam đương thời. Tháng 4/1940 đánh dấu bước ngoặt trong cuộc đời hoạt động cách mạng của Võ Nguyên Giáp, ông và đồng chí Phạm Văn Đồng được đồng chí Hoàng Văn Thụ - Bí thư Xứ ủy Bắc Kỳ trực tiếp giao nhiệm vụ sang miền Nam Trung Quốc gặp lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc. Đầu tháng 6/1940, tại Thúy Hồ - Côn Minh - Vân Nam (Trung Quốc), hai ông được gặp đồng chí Vương (tức lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc). Từ đây, Võ Nguyên Giáp được gần gũi, trở thành người học trò xuất sắc của Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh. Nhận thấy ở Võ Nguyên Giáp có tài năng thiên bẩm về quân sự, cho nên sau thời gian thử thách, rèn luyện, tháng 12/1944, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã giao cho Võ Nguyên Giáp thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân - Đội quân chủ lực đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam. Kể từ đây, Võ Nguyên Giáp giữ vai trò người chỉ huy cao nhất của Quân đội nhân dân Việt Nam. Trên cương vị đó, đồng chí đã chỉ đạo xây dựng quân đội ngày càng lớn mạnh, phát huy vai trò nòng cốt trong cuộc đấu tranh giành và giữ độc lập, tự do cho dân tộc, làm nên Cách mạng Tháng Tám thành công, đánh bại thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, làm tròn nghĩa vụ quốc tế, đặc biệt là với hai nước bạn Lào và Campuchia, được quân đội và nhân dân ta kính trọng, bạn bè quốc tế ngợi ca, kẻ bại trận khi đối địch với ông phải nể trọng, khâm phục. Quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Quân đội nhân dân Việt Nam từ 34 chiến sĩ đầu tiên trở thành một quân đội cách mạng, “Trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng” như lời khen ngợi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, có công lao to lớn, mang đậm dấu ấn của Đại tướng, Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp. Các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam suy tôn ông là người “Anh Cả” của quân đội. Bộ đội do ông lãnh đạo, chỉ huy được nhân dân yêu mến gọi là “Bộ đội Cụ Hồ”, đó là niềm tự hào, là sự kiêu hãnh mà không phải quân đội nào trên thế giới cũng có được. Sau thắng lợi của Chiến dịch Việt Bắc Thu - Đông 1947, tháng 1/1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 110/SL trao cho ông quân hàm Đại tướng như giao phó một trọng trách, một sự tin cậy lớn để ông điều hành, chỉ huy quân đội. Ông đã phấn đấu không mệt mỏi để xứng đáng với trách nhiệm, vinh dự Đảng và Bác Hồ trao. Các tướng lĩnh của Pháp và Mỹ từng bại trận khi đối đầu với ông và cả các nhà nghiên cứu lịch sử quân sự hàng đầu thế giới đánh giá Võ Nguyên Giáp là vị tướng thiên tài, một trong những nhà cầm quân xuất chúng của mọi thời đại, vị tướng của chiến tranh nhân dân, “đã vạch ra chiến lược, chiến thuật và nghệ thuật quân sự” giúp đất nước “chiến thắng những kẻ thù mạnh nhất”, là “bậc thầy về chiến lược, chiến thuật, nghệ thuật quân sự”, “sáng tạo một kiểu chiến tranh mà cả Pháp lẫn Mỹ không thể đánh thắng”. Năm nay, vào những ngày tháng Tám lịch sử này, Đảng, Nhà nước, quân đội và nhân dân ta tổ chức trọng thể nhiều hoạt động Kỷ niệm 110 năm Ngày sinh của Đại tướng, Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp (25/8/1911 - 25/8/2021). Nằm trong các hoạt động kỷ niệm này, Bộ Quốc phòng được Ban Bí thư Trung ương Đảng giao chủ trì phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương, Văn phòng Chính phủ và Tỉnh ủy Quảng Bình tổ chức Hội thảo khoa học cấp quốc gia Đại tướng, Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp - Một tài năng quân sự xuất chúng, nhà lãnh đạo có uy tín lớn của cách mạng Việt Nam, để tôn vinh, tưởng niệm ông. Trong điều kiện khó khăn của dịch bệnh COVID-19, nhưng với sự ngưỡng mộ và tấm lòng thành kính với Đại tướng, nên sau một thời gian chuẩn bị, Ban Tổ chức Hội thảo đã nhận được hơn 100 bài viết của các nhà lãnh đạo Đảng, Nhà nước, của các tướng lĩnh, sĩ quan, các nhà khoa học, các nhân chứng trong và ngoài quân đội gửi về tham gia Hội thảo. Trên cơ sở các bài tham luận, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản thành cuốn sách lớn với tiêu đề mang tên cuộc hội thảo quan trọng này. Cuốn sách được sắp xếp thành ba phần: Phần thứ nhất: Những vấn đề chung, gồm tham luận của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các tướng lĩnh lãnh đạo, chỉ huy quân đội,... Nội dung các bài viết khẳng định Đại tướng, Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp là nhà quân sự văn võ song toàn, người “Anh Cả” của quân đội, là “Tư lệnh của các tư lệnh, Chính ủy của các chính ủy”, có nhiều đóng góp xuất sắc cho Đảng, cho dân, đặc biệt là trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc, xây dựng và phát triển đất nước. Phần thứ hai: Tài năng quân sự xuất chúng, cống hiến đặc biệt xuất sắc cho cách mạng Việt Nam, là các bài viết của các tướng lĩnh, sĩ quan lãnh đạo, chỉ huy các quân khu, quân chủng, binh chủng, quân đoàn, các tổng cục, các cục,... cũng như đông đảo các nhà khoa học trong và ngoài quân đội. Nội dung chủ đạo của các bài viết ở phần này luận giải, phân tích, đánh giá những đóng góp về nhiều mặt của đồng chí Võ Nguyên Giáp với cách mạng Việt Nam, đặc biệt là quá trình đồng chí được Trung ương Đảng, Bác Hồ giao trọng trách lãnh đạo, chỉ huy quân đội trên cương vị Bí thư Quân ủy Trung ương - Bộ trưởng Bộ Quốc phòng - Tổng Tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam. Phần thứ ba: Sáng ngời tấm gương đạo đức cách mạng, các bài viết tập trung luận giải Đại tướng, Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp là một tấm gương đạo đức lớn của cách mạng Việt Nam. Ông có may mắn sớm được gặp lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc rồi trở thành người học trò xuất sắc, gần gũi bên Người. Cả đời ông tuân theo chỉ dạy của Bác Hồ về đạo làm tướng, tận trung với nước, tận hiếu với dân, thương yêu, quý trọng chiến sĩ, được cán bộ, chiến sĩ suy tôn là người “Anh Cả” của quân đội, một vị Tổng Tư lệnh hội tụ đủ các phẩm chất Trí - Dũng - Nhân - Tín - Liêm - Trung, luôn “Dĩ công vi thượng”, nguyện “Tôi sống ngày nào cũng vì đất nước ngày đó”. Nội dung các bài viết khá đa dạng, phản ánh tương đối toàn diện và đầy đủ, có hệ thống về những cống hiến của Đại tướng, Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp với cách mạng Việt Nam. Việc sắp xếp các bài viết vào từng phần chỉ có ý nghĩa tương đối vì mỗi bài viết bao chứa nhiều nội dung khá phong phú, nhiều chiều cạnh về những cống hiến của Đại tướng, Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp. Với hơn 100 bài viết trong cuộc Hội thảo cấp quốc gia đầu tiên về Đại tướng, Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp ở cuốn sách này bước đầu làm sáng tỏ những đóng góp về nhiều mặt đối với cách mạng Việt Nam của Đại tướng Võ Nguyên Giáp - niềm tự hào của Đảng ta, quân đội ta và dân tộc ta, sự ngưỡng mộ của bạn bè quốc tế. Là nhân vật lịch sử lớn, nghiên cứu về ông đòi hỏi cần có thời gian và sự am hiểu trên nhiều lĩnh vực, không riêng quân sự mà còn là chính trị, văn hóa, khoa học, giáo dục,... nên những bài viết trong Hội thảo này mới là bước đầu phân tích, luận giải sự nghiệp, tài năng, nhân cách của Đại tướng, Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp. Dù trong điều kiện khó khăn do dịch bệnh COVID-19, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật đã nỗ lực cố gắng, phối hợp chặt chẽ với Ban Tổ chức Hội thảo, mà trực tiếp là Viện Lịch sử quân sự Việt Nam tổ chức biên tập - xuất bản cuốn sách một cách công phu, nghiêm túc, trang trọng, thể hiện lòng thành kính với Đại tướng, Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp - một vị tướng tài ba xuất chúng, một nhà lãnh đạo tài năng, mẫu mực, một tấm gương đạo đức cách mạng sáng ngời. Trân trọng giới thiệu cuốn sách cùng bạn đọc và mong nhận được ý kiến đóng góp.

Hà Nội, tháng 8 năm 2021

NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT